RAPOR HAKKINDA

Raporda öncelikle Doğu Türkistanlıların ataları tarafından bölgede kurulan devletlerden kısaca bahsedildikten sonra Doğu Türkistan’ın 1879’da Çin merkezli Mançu Hanedanlığı tarafından işgal edilişinden başlayarak Mançu idaresi (1911’e kadar), Militan Çinlilerin hâkimiyeti (1911-1945), Guomindang yönetimi (1945-1949) ve komünist idaresi (1949’dan günümüze) altında bölgenin durumu ortaya konmuştur. Ardından, Çin Komünist Partisi’ne bağlı orduların 1949 Ekim ayında Doğu Türkistan’ı işgal etmesiyle artan temel hak ve özgürlük ihlalleri ve gün geçtikçe ağırlaşan asimilasyon süreci ele alınmıştır. Özellikle 2017’den itibaren artarak devam eden ve devlet gücüyle yürütülen sistematik soykırım süreci anlatılmıştır.  

Tarihî arka plan bilgilendirmesinin ardından, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, Kamboçya Mahkemesi ve Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü gibi çeşitli uluslararası hukuk otoritesinin “soykırım” tanımına yer verilmiştir. Özellikle Uluslararası Ceza Mahkemelerindeki “soykırım kastı” ve “hedef grup” kavramı Kamboçya Soykırımı, Bosna Soykırımı ve Arakan Soykırımı örnekleriyle izah edilmiştir. Bunlara ilaveten Doğu Türkistan’da devam eden soykırımda, soykırım suçu unsurlarından hangilerinin yaşandığı gösterilmiştir.

Çin idari yönetiminin Doğu Türkistan’daki uygulamalarıyla soykırımın maddi unsurlarını teşkil ettiği, açık olarak soykırım kastında bulunduğu ve hedef grup olarak Uygurlar başta olmak üzere diğer Müslüman Türklerin hedef alındığı kanıtlanmaya çalışılmıştır. Peşi sıra öldürmek, fiziksel ve zihinsel zarar vermek, grup içerisindeki doğumları engellemek, yaşam şartlarını zorlaştırmak, çocukları zorla başka bir gruba transfer etmek gibi soykırım suçunun maddi unsurlarının Uluslararası Ceza Mahkemelerindeki tanımı verilmiştir. Bununla birlikte Çin idari yönetiminin Doğu Türkistan’da işlediği soykırım suçları muadili soykırım dayanaklarıyla, mahkeme kararlarıyla, soruşturma esaslarıyla ve yorumlarıyla mukayese edilerek ÇKP otoriter rejiminin işlediği soykırım suçlarının detayları ele alınmıştır.

Ardından, Çin’in yargı sistemi ve Çin’de soykırım davası açmanın hukuki olarak mümkün olup olmadığı anlatılmıştır. Uluslararası hukuk mekanizmaları olan Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Ceza Mahkemesinde Çin’e karşı soykırım davası açma yöntemleri ve şartları örneklerle incelenmiştir. Bağımsız bir Doğu Türkistan mahkemesinin kuruluş şartları, avantajları ve dezavantajları açıklanmıştır. Evrensel yargı prensibine dayanarak Çin’e karşı dava açmanın imkânları gözden geçirilmiştir. Son olarak günümüze kadar Çin’in Doğu Türkistan’da yaptığı soykırımı tanıyan ülkelerin aldığı kararlar listelenmiştir.

Raporun son bölümünde ÇKP hükümeti ve Çin halkı başta olmak üzere BM, Avrupa Birliği gibi bölgesel ve küresel kurumlara ve dünya kamuoyuna Çin’in Doğu Türkistan politikalarının soykırım olarak tanınması, soykırımı durdurmak için harekete geçilmesi ve Çin’in soykırım suçunun mahkemelerde ve adalet divanlarında yargılanması için tavsiyelerde bulunulmuştur.